Перевод: с латинского на английский

с английского на латинский

give ear

  • 1 audio

    audĭo, īvi or ii, itum, 4, v. a. ( imperf. audibat, Ov F. 3, 507: audibant. Cat. 84, 8; fut. audibo, Enn. ap. Non. p. 506, 1:

    audibis,

    id. ib.; Plaut. Capt. 3, 4, 86; id. Poen. 1, 2, 97; Caecil. ap. Gell. 7, 17 fin.; id. ap. Non. l. l.; cf. Struve, p. 137 sq.: audin = audisne, as ain = aisne; inf. perf. audīsse better than audivisse, acc. to Quint. 1, 6, 17) (cf. the Lacon. aus = hous; auris; Lith. ausis; Goth. auso; Germ. Ohr, and Engl ears [p. 202] the Fr. ouïr, and Lat. ausculto; Curtius also compares the Gr. aïô, to hear, perceive, and the Sanscr. av, to notice, to favor; v. ausculto, 1. aveo init., and cf. Varr. L. L. 6, § 83 Müll.], to hear, to perceive or understand by hearing, to learn (audio pr. differs from ausculto as the Gr. akouô from akroaomai, the Germ. hören from horchen, and the Engl. to hear from to listen, the former of these words denoting an involuntary, the latter a voluntary act; other syn.: exaudio, sentio, cognosco, oboedio, dicor).
    I.
    A.. In gen.
    a.
    Aliquid:

    auribus si parum audies terito cum vino brassicam, etc.,

    Cato, R. R. 157 fin.:

    ubi molarum strepitum audibis maximum, Enn. ap. Non. l. l. (Com. v. 7 Vahl. p. 153): verba,

    Plaut. Poen. 1, 2, 97; Vulg. Gen. 24, 30:

    quae vera audivi, taceo,

    Ter. Eun. 1, 2, 23:

    Mane, non dum audīsti, Demea, Quod est gravissumum,

    id. Ad. 3, 4, 21:

    vocem,

    id. Hec. 4, 1, 2:

    vera an falsa,

    id. And. 5, 4, 19:

    mixtos vagitibus aegris Ploratus,

    Lucr. 2, 579:

    voces,

    Verg. A. 4, 439; Hor. C. 3, 7, 22; Vulg. Gen. 3, 8; ib. Matt. 2, 18:

    strepitus,

    Verg. A. 9, 394:

    sonitum,

    Hor. C. 2, 1, 31:

    haec,

    id. ib. 3, 27, 51:

    aquas,

    Ov. Am. 3, 11, 30:

    gemitus,

    id. M. 7, 839; Vulg. Exod. 2, 24: ait se omnia audivisse, Titinn. ap. Macr. S. 2, 12:

    ut quod te audīsse dicis numquam audieris,

    Cic. de Or. 2, 70, 285:

    Nihil enim habeo praeter auditum,

    id. Off. 1, 10, 33:

    quod quisque eorum de quāque re audierit,

    Caes. B. G. 4, 5:

    Hac auditā pugnā maxima pars sese Crasso dedidit,

    id. ib. 3, 27:

    Auditis hostium copiis respicerent suum ipsi exercitum,

    Liv. 42, 52, 10:

    quod cum audīsset Abram,

    Vulg. Gen. 14, 14:

    auditis sermonibus,

    ib. 4 Reg. 22, 19; ib. Heb. 4, 3: clangorem tubae, ib:

    Isa. 18, 3: symphoniam,

    ib. Luc. 15, 25:

    animal,

    ib. Apoc. 6, 3; 6, 5 al. persaep.
    b.
    Constr., the person from whom one hears or learns any thing, with ex (so most freq.), ab, de, acc. and part., acc. and inf., cum or dum.
    (α).
    With ex:

    verbum ex aliquo,

    Ter. Heaut. 5, 4, 8; so id. And. 2, 1, 2; 5, 4, 24; id. Eun. 1, 2, 34; id. Hec. 4, 1, 35; id. And. 3, 3, 2:

    audivi ex majoribus natu hoc idem fuisse in P. Scipione Nasicā,

    Cic. Off. 1, 30, 109:

    hoc ex aliis,

    id. Att. 5, 17:

    ex obviis,

    Liv. 28, 26; so Suet. Caes. 29; id. Dom. 12 al.. saepe audivi ex majoribus natu mirari solitum C. Fabricium etc., Cic. Sen. 13, 43; so Suet. Claud. 15.—
    (β).
    With ab:

    a quibus cum audi/sset non multum superesse munitionis,

    Nep. Them. 7, 2.—
    (γ).
    With de:

    equidem saepe hoc audivi de patre et de socero meo,

    i. e. from his mouth, Cic. de Or. 3, 33, 133; so id. Off. 3, 19, 77; id. Brut. 26, 100.—
    (δ).
    With acc. and part. pres. (cf. Zumpt, Gr. §

    636): ut neque eum querentem quisquam audierit neque etc.,

    Nep. Timol. 4, 1; so Suet. Calig. 22; Cat. 9, 6; 61, 125; 67, 41 al.—
    (ε).
    With acc. and inf.:

    mihi non credo, quom illaec autumare illum audio,

    Plaut. Am. 1, 1, 260:

    Audin (eum) lapidem quaeritare?

    id. Capt. 3, 4, 70:

    erilem filium ejus duxisse audio Uxorem,

    Ter. Phorm. 1, 1, 5; 2, 1, 59:

    saepe hoc majores natu dicere audivi,

    Cic. Mur. 28:

    Gellius audierat patruom objurgare solere,

    Cat. 74, 1; Verg. A. 1, 20; 4, 562:

    audiet cives acuisse ferrum, Audiet pugnas juventus,

    Hor. C. 1, 2, 21 sq.:

    audire videor pios Errare per lucos,

    id. ib. 3, 4, 5. —Hence also pass. with nom. and inf. (cf. Zumpt, Gr. §

    607): Bibulus nondum audiebatur esse in Syriā,

    was said, Cic. Att. 5, 18; so Caes. B. G. 7, 79.—
    (ζ).
    With cum or dum (cf. Zumpt, Gr. §

    749): id quidem saepe ex eo audivi, cum diceret sibi certum esse,

    Cic. de Or. 2, 33, 144:

    quis umquam audivit, cum ego de me nisi coactus ac necessario dicerem?

    id. Dom. 35; so id. Brut. 56; id. Fin. 5, 19, 54; id. de Or. 1, 28, 129; 1, 2, 99; Plin. Ep. 7, 24, 5:

    auditus est certe, dum ex eo quaerit,

    Suet. Dom. 4. —Diff. from the preced. constr. with de is audire de aliquo (aliquid); more freq. in pass. sense, to hear any thing concerning any one:

    de psaltriā hac audivit,

    Ter. Ad. 3, 4, 5:

    illos etiam convenire aveo, de quibus audivi et legi,

    Cic. Sen. 23, 83; so id. Att. 7, 20; id. Ac. 2, 2, 4; cf.:

    aliquid in aliquem,

    to hear something against, something bad of any one, id. de Or. 2, 70, 285 al. —
    B.
    In conversation.
    (α).
    Audi, as a call to gain attention, hear, attend, give ear, listen, = hoc age:

    audi cetera,

    Plaut. Trin. 2, 4, 127:

    audi heus tu,

    id. ib. 4, 3, 52:

    Dorio, audi, obsecro,

    Ter. Phorm. 3, 2, 1: Hoc audi, id. And. 3, 4, 11;

    4, 1, 36: Quin tu audi,

    Plaut. Bacch. 2, 3, 42:

    quin tu hoc audi,

    Ter. And. 2, 2, 9.—
    (β).
    Audis or audin = audisne? do you hear? atque audin? Plaut. Trin. 3, 3, 70:

    Equidem deciens dixi: Et domi [nunc] sum ego, inquam, ecquid audis?

    id. Am. 2, 1, 27; id. Trin. 3, 2, 91:

    Heus, audin quid ait? Quin fugis?

    id. Capt. 3, 4, 60:

    cura adversandum atque audin? quadrupedem constringito,

    Ter. And. 5, 2, 24; 1, 5, 64:

    Audin tu? Hic furti se adligat,

    id. Eun. 4, 7, 39:

    Audin quid dicam?

    id. Hec. 1, 2, 3.—
    c.
    Audito, with a clause for its subject, as abl. absol. in the histt., upon the receipt of the news that, at the tidings that: audito, Q. Marcium in Ciliciam tendere, when news came that Q. Marcius etc., Sall. H. Fragm. ap. Prisc. p. 1130 P.:

    audito Machanidam famā adventūs sui territum refugisse Lacedaemonem,

    Liv. 28, 7:

    audito venisse missu Agrippinae nuntium Agerinum,

    Tac. A. 14, 7.—
    II.
    Esp.,
    A.
    1.. In a pregnant signif., to listen to a person or thing, to give ear to, hearken to, attend:

    etsi a vobis sic audior, ut numquam benignius neque attentius quemquam auditum putem,

    Cic. Clu. 23, 63; so id. de Or. 1, 61, 259:

    sed non eis animis audiebantur, qui doceri possent,

    Liv. 42, 48; 1, 32; 5, 6:

    ut legationes audiret cubans,

    Suet. Vesp. 24; id. Caes. 32; id. Ner. 22; 23; Vulg. Job. 11, 2; ib. Psa. 33, 12; ib. Matt. 10, 14; ib. Heb. 3, 7 al.—
    2.
    Aliquem, of pupils, to hear a teacher, i. e. to receive instruction from, to study under:

    te, Marce fili, annum jam audientem Cratippum,

    Cic. Off. 1, 1, 1:

    Jam Polemonem audiverant adsidue Zeno et Arcesilas,

    id. Ac. 1, 9, 34; so id. N. D. 1, 14, 37; 3, 1, 2; id. Fat. 2, 4:

    Diogenes venientem eum, ut se extra ordinem audiret, non admiserat,

    Suet. Tib. 32; id. Gram. 10, 20 al.— Absol.: possumne aliquid audire? (i. e. will you communicate something to me?) tu vero, inquam, vel audire vel dicere, Cic. Fat. 2, 3:

    ponere aliquid, ad quod audiam, volo,

    id. ib. 2, 4.—
    3.
    De aliquā re or aliquid, aliquem, of judges, to listen or hearken to, to examine:

    nemo illorum judicum clarissimis viris accusantibus audiendum sibi de ambitu putavit,

    Cic. Fl. 39, 98:

    de capite,

    Sen. Ben. 2, 12 al. — Trop.:

    de pace,

    Liv. 27, 30:

    dolos,

    Verg. A. 6, 567:

    nequissimum servum,

    Suet. Dom. 11; so id. Aug. 93; id. Tib. 73; id. Claud. 15; id. Dom. 14; 16; Dig. 11, 3, 14 fin.; 28, 6, 10; 39, 2, 18 et saep.—
    4.
    Of prayer or entreaty, to hear, listen to, lend an ear to, regard, grant:

    in quo di immortales meas preces audiverunt,

    Cic. Pis. 19:

    Curio ubi... neque cohortationes suas neque preces audiri intellegit,

    Caes. B. C. 2, 42:

    velut si sensisset auditas preces,

    Liv. 1, 12:

    audivit orationem eorum,

    Vulg. Psa. 105, 44:

    audisti verba oris mei,

    ib. ib. 137, 1:

    Audiat aversā non meus aure deus,

    Tib. 3, 3, 28:

    audiit et caeli Genitor de parte serenā Intonuit laevum,

    Verg. A. 9, 630:

    minus audientem carmina Vestam,

    Hor. C. 1, 2, 27; 4, 13, 1:

    audivit Dominus,

    Vulg. Psa. 29, 11 al. —Also aliquem, to hear one, to grant his desire or prayer:

    puellas ter vocata audis,

    Hor. C. 3, 22, 3; so id. C. S. 34; 35:

    Ferreus orantem nequiquam, janitor, audis,

    Ov. Am. 1, 6, 27; id. M. 8, 598 al.:

    Audi nos, domine,

    Vulg. Gen. 23, 6; 23, 8:

    semper me audis,

    ib. Joan. 11, 42.—
    B.
    Aliquem, aliquid, or absol. audio, to hear a person or thing with approbation, to assent to, agree with, approve, grant, allow:

    nec Homerum audio, qui Ganymeden ab dis raptum ait, etc.,

    Cic. Tusc. 1, 26, 65:

    Socratem audio dicentem cibi condimentum esse famem, sed qui ad voluptatem omnia referens vivit ut Gallonius, non audio,

    id. Fin. 2, 28, 90; id. de Or. 1, 15, 68; 3, 28, 83; id. Marcell. 8, 25: audio ( I grant it, well, that I agree to, that is granted):

    nunc dicis aliquid, quod ad rem pertineat,

    id. Rosc. Am. 18 fin.; id. Verr. 2, 2, 59; 2, 5, 27:

    non audio,

    that I do not grant, id. ib. 2, 3, 34.—
    C.
    To hear, to listen to, to obey, heed; orig. and class. only with acc., but also with dat.—
    a.
    With acc.:

    tecum loquere, te adhibe in consilium, te audi, tibi obtempera,

    Cic. Fam. 2, 7, 2; id. N. D. 1, 20, 55:

    ne ego sapientiam istam, quamvis sit erudita, non audiam,

    id. Phil. 13, 3, 6:

    si me audiatis, priusquam dedantur, etc.,

    Liv. 9, 9:

    Non, si me satis audias, Speres etc.,

    Hor. C.1, 13, 13; 4, 14, 50; id. Ep. 1, 1, 48:

    patris aut matris imperium,

    Vulg. Deut. 21, 18 al. — Poet. transf. to inanimate things:

    neque audit currus habenas,

    heeds, Verg. G. 1, 514; so Claud. Cons. Mall. Theod. 187 (cf. Hor. Ep. 1, 15, 13: equi frenato est auris in ore; and Pind. Pyth. 2, 21: harmata peisichalina):

    nec minus incerta (sagitta) est, nec quae magis audiat arcum,

    which better heeds the bow, Ov. M. 5, 382:

    teque languenti manu Non audit arcus?

    Sen. Herc. Oet. 980; so Stat. Th. 5, 412; Luc. 3, 594; 9, 931; Sil. 14, 392.—
    b.
    With dat.: nam istis qui linguam avium intellegunt, magis audiendum censeo, Pac. ap. Cic. Div. 1, 57, 131 (B. and K. isti):

    sibi audire,

    App. Mag. p. 326, 34; so, dicto audientem esse, to listen to one's word, to be obedient to one's word, to obey (not in Ter.):

    dicto sum audiens,

    I obey, Plaut. Pers. 3, 1, 71; id. Trin. 4, 3, 55; id. As. 3, 1, 40; id. Men. 2, 3, 89:

    qui dicto audientes in tantā re non fuisset,

    Cic. Deiot. 8, 23 ' sunt illi quidem dicto audientes, id. Verr. 1, 88:

    quos dicto audientes jussi,

    id. ib. 5, 104.—And, on account of the signif. to obey, with a second personal dat.: dicto audientem esse alicui, to obey one (freq. and class.); cf.

    Stallb. ad Rudd. Gr. II. p. 124, n. 38: vilicus domino dicto audiens sit,

    Cato, R. R. 142: si habes, qui te audiat;

    si potest tibi dicto audiens esse quisquam,

    Cic. Verr. 2, 1, 44; 2, 4. 12; 2, 5, 32; id. Phil. 7, 2:

    dicto audiens fuit jussis absentium magistratuum,

    Nep. Ages. 4, 2; id. Lys. 1, 2; id. Iphicr. 2, 1:

    interim Servio Tullio jubere populum dicto audientem esse,

    Liv. 1, 41; 4, 26; 29, 20;

    41, 10 al.—Once pleon. with oboedio: ne plebs nobis dicto audiens atque oboediens sit,

    Liv. 5, 3.—
    D.
    To hear thus and thus, i. e. to be named or styled somehow (as in Gr. akouô; and in Engl. to hear, as Milton: Or hear'st thou rather pure ethereal stream, P. L. III. 7); and with bene or male (as in Gr. kalôs or kakôs akouein; cf. Milton: For which Britain hears ill abroad, Areop.; and Spenser: If old Aveugles sonnes so evil hear, F. Q. I. 5, 23), to be in good or bad repute, to be praised or blamed, to have a good or bad character:

    benedictis si certāsset, audīsset bene (Bene audire est bene dici, laudari, Don.),

    Ter. Phorm. prol. 20:

    tu recte vivis, si curas esse quod audis,

    Hor. Ep. 1, 16, 17:

    rexque paterque Audisti coram,

    id. ib. 1, 7, 38; so id. S. 2, 6, 20; Ter. Hec. 4, 2, 24; id. Phorm. 2, 3, 12; Cic. Att. 6, 1; id. Fin. 3, 17, 57; id. Leg. 1, 19; Nep. Dion, 7, 3:

    Ille, qui jejunus a quibusdam et aridus habetur, non aliter ab ipsis inimicis male audire quam nimiis floribus et ingenii afluentia potuit,

    Quint. 12, 10, 13 al. —In a play upon words: erat surdaster M. Crassus;

    sed aliud molestius quod male audiebat,

    Cic. Tusc. 5, 40, 116; so,

    minus commode: quod illorum culpā se minus commode audire arbitrarentur,

    id. Verr. 2, 3, 58.—
    E.
    As it were to hear, to hear mentally, i. e. to understand, to supply, something (later subaudio): cum subtractum verbum aliquod satis ex ceteris intellegitur, ut, stupere gaudio Graecus. Simul enim auditur coepit, is understood, is to be supplied, Quint. 9, 3, 58; 8, 5, 12.—Hence, audĭens, entis, P. a. subst.
    A.
    (Acc. to II. A.) A hearer, auditor ( = auditor, q. v., or qui audit, Cic. Brut. 80, 276)' ad animos audientium permovendos, Cic. Brut. 23, 89; 80, 279:

    cum adsensu audientium egit,

    Liv. 21, 10 al. —Hence, in eccl. Lat., a catechumen, Tert. Poen. 6.—
    B.
    (Acc. to II. C.) With the gen.: tibi servio atque audiens sum imperii, a hearer of, i. e. obedient to, your command, Plaut. Truc. 1, 2, 25.

    Lewis & Short latin dictionary > audio

  • 2 praebeō

        praebeō uī, itus, ēre    [prae+habeo], to hold forth, reach out, proffer, offer, tender: os ad contumeliam, submit to open insult, L.: eis os tuum: collum cultris, Iu.: aurīs adulescentium conviciis, give ear, L.— To give, grant, furnish, supply: panem, N.: spectaculum, S.: sponsalia: Luna praebebat lumen eunti, O.— To give up, yield, expose, surrender, offer: se tertiam victimam rei p.: vos telis hostium, L.: Cyrum vertenti fortunae, L.: se praebentem destringere Cygnum, O.— To give, furnish, render, show, exhibit, represent: aetati lubricae exempla nequitiae. speciem pugnantium, Cs.: materiam seditionis, L.: Ciceroni in periculis fidem, N.: Phormio in hac re strenuom hominem praebuit (i. e. se), T.: in re misericordem se: in eos me severum praebeo.— To excite, cause, occasion, arouse: suspicionem insidiarum, N.: praebet errorem, quod, etc., L.: opinionem timoris, Cs.: ludos, furnish sport, T.— To permit, allow, suffer: Quae totiens rapta est, praebuit ipsa rapi, O.
    * * *
    praebere, praebui, praebitus V TRANS
    present/show/put forward; offer; expose physically oneself; expose/submit/allow; make available, supply, provide; be the cause, occasion, produce; render

    Latin-English dictionary > praebeō

  • 3 praebeo

    praebĕo, ŭi, ĭtum (old inf. praeberier, Plaut. Poen. 1, 1, 49; id. Am. 4, 2, 7), 2, v. a. [contr. from praehibeo, q. v. from prae-habeo], to hold forth, reach out, proffer, offer (class., esp. in the trop. signif.; syn.: ministro, suppedito, suggero).
    I.
    Lit.:

    canis parvulo praebens ubera,

    Just. 1, 4:

    cibum de manu,

    Col. 9, 1, 6: collum cultris, Juv [p. 1411] 10, 269:

    praebenda gladio cervix,

    id. 10, 345:

    jugulum,

    Sen. Agam. 973:

    cervicem,

    Petr. 97:

    os ad contumeliam,

    Liv. 4, 35:

    verberibus manus,

    Ov. A. A. 1, 16:

    aures,

    to give ear, listen, attend, Liv. 38, 52; Vulg.Sap. 6, 3: aurem, id. Job, 6, 28.—
    II.
    Transf., in gen., to give, grant, furnish, supply:

    aurum, vestem, purpuram Bene praebeo, nec quicquam eges,

    Plaut. Men. 1, 2, 11:

    panem,

    Nep. Them. 10, 3:

    sumptum,

    Just. 31, 4, 1:

    spectaculum,

    Sall. J. 14, 23:

    sponsalia,

    Cic. Q. Fr. 2, 6, 1: vicem, to supply the place of:

    vicem postium,

    to supply the place of posts, serve as posts, Plin. 8, 10, 10, § 31:

    eundem usum,

    id. 28, 11, 49, § 179.—
    B.
    Trop., to give, grant, furnish, render, cause, make, occasion; to show, exhibit, represent; and with se, to show, approve, behave one's self in a certain manner:

    operam reipublicae,

    Liv. 5, 4:

    materiam seditionis,

    id. 3, 46:

    honorem alicui,

    Plin. 15, 4, 5, § 19 (al. perhibuit):

    fidem alicui in periculis,

    Nep. Att. 4, 4.—Esp. with se and acc. of adj.:

    se talem alicui, qualem, etc.,

    Cic. Rosc. Am. 4, 11:

    in re misericordem et in testimonio religiosum se praebuit,

    id. Caecin. 10, 26:

    Pompeius se auctorem meae salutis praebuit,

    id. Sest. 50, 107:

    in eo vehementer se moderatum praebere,

    id. Off. 2, 21, 73:

    se in malis hominem praebuit,

    id. Fam. 15, 17, 3:

    se dignum suis majoribus,

    id. ib. 2, 18, 3:

    in eos, qui ea perficere voluerunt, me severum vehementemque praebeo,

    id. Cat. 4, 6, 12:

    me similem in utroque praebui,

    towards both, id. Sull. 8, 16.—With nom. of adj. (very rare):

    ut vobis videtur, praebebit se periculis fortis,

    Sen. Ep. 85, 26.—With abl.:

    pari se virtute praebuit,

    Nep. Dat. 2, 1:

    in eo magistratu pari diligentiā se Hannibal praebuit,

    id. Hann. 7, 5.—So, also, without se:

    Phormio in hac re ut aliis strenuum hominem praebuit,

    Ter. Phorm. 3, 1, 12; so, too, in neutr. signif. of a woman, to surrender herself to her lover:

    odi quae praebet, quia sit praebere necesse,

    Ov. A. A. 2, 685:

    praebere se legibus,

    i. e. to resign one's self to, submit to, Sen. Ep. 70, 9:

    praebere causam tollendi indutias,

    to give, Liv. 30, 4:

    suspicionem insidiarum,

    Nep. Dat. 10, 3:

    spem impunitatis aut locum peccandi,

    Col. 11, 1:

    gaudium et metum,

    Liv. 25, 27:

    tumultum,

    id. 28, 1:

    opinionem timoris,

    Caes. B. G. 3, 17:

    sonitum,

    Liv. 7, 36:

    caput argutae historiae,

    matter for an entertaining story, Prop. 3 (4), 20, 28:

    ludos,

    to furnish sport, Ter. Eun. 5, 6, 9.—With an obj.-clause, to permit, allow, let a thing be done ( poet.):

    quae toties rapta est, praebuit ipsa rapi,

    suffered herself to be carried off, Ov. H. 5, 132.—Hence, praebĭta, ōrum, n., what is furnished for support, allowance (postAug.):

    annua,

    Col. 1, 8, 17:

    praebitis annuis privavit,

    Suet. Tib. 50.

    Lewis & Short latin dictionary > praebeo

  • 4 ausculto

    ausculto, āvi, ātum, 1, v. freq. [perh. a union of two roots, that of audio, auris ausis, and of the Sanscr. çru = to hear; v. Bopp, Gloss. p. 396 b.], to hear any person or thing with attention, to listen to, give ear to, akroasthai (cf. audio init.; in the anteclass. per. freq., but not in Lucr.; in the class. per. rare).
    I.
    In gen.: Ita est cupidus orationis, ut conducat qui auscultet, Cato ap. Gell. 1, 15, 9:

    ausculto atque animum adverto sedulo,

    Plaut. Stich. 4, 1, 40:

    In rem quod sit praevortaris quam re advorsā animo auscultes,

    id. Ps. 1, 3, 8; id. Trin. 3, 3, 50; id. Truc. 2, 4, 46:

    nimis eum ausculto libens,

    id. Poen. 4, 2, 19; id. Aul. 3, 5, 22:

    Ausculta paucis, nisi molestumst,

    Ter. Ad. 5, 3, 20; id. And. 3, 3, 4 and 5:

    jam scies: Ausculta,

    id. Phorm. 5, 8 (9), 7: illos ausculto lubens, Afran. ap Non. p. 246, 15: Nec populum auscultare, * Cat. 67, 39:

    sermonem,

    Vulg. Gen. 4, 23:

    verba,

    ib. Tob. 9, 1: aures diligenter auscultabunt, ib. Isa, 32, 3.—
    II.
    Esp
    A.
    To listen to something believingly, to give credit to, etc.
    a.
    With acc.:

    crimina,

    Plaut. Ps. 1, 5, 12.—
    b.
    With dat. of pers.:

    cui auscultabant,

    gave heed, Vulg. Act. 8, 10.—
    B.
    To listen in secret to something, to overhear:

    quid habeat sermonis, auscultabo,

    Plaut. Poen. 4, 1, 6:

    omnia ego istaec auscultavi ab ostio,

    id. Merc. 2, 4, 9.—
    C.
    Of servants, to attend or wait at the door, as in Gr. hupakouein:

    ad fores auscultato atque serva has aedīs,

    Plaut. Truc. 1, 2, 1: jam dudum ausculto et cupiens tibi dicere servus Pauca, reformido, * Hor. S. 2, 7, 1 Heind.—
    D.
    Alicui or absol., to hear obediently, to obey, heed (cf. audio):

    hi auscultare dicuntur, qui auditis parent,

    Varr. L. L. 6, § 83 Müll.:

    auscultare est obsequi: audire ignoti quod imperant soleo, non auscultare,

    Non. p. 246, 9 sq.: magis audiendum quam auscultandum censeo, Pac. ap. Cic. Div. 1, 57, 131:

    Age nunc vincito me auscultato filio,

    Plaut. Bacch. 4, 8, 14:

    Qui mi auscultabunt,

    id. As. 1, 1, 50; id. Curc. 2, 1, 8; id. Most. 3, 1, 58; 3, 1, 99; id. Mil. 2, 6, 16; id. Ps. 1, 5, 38; id. Poen. 1, 1, 69; 1, 2, 98; id. Rud. 2, 6, 56; 3, 3, 32; id. Stich. 1, 2, 89:

    seni auscultare,

    Ter. And. 1, 3, 4:

    vin tu homini stulto mi auscultare?

    id. Heaut. 3, 3, 24; id. Ad. 3, 3, 66; 5, 8, 12: mihi ausculta: vide, ne tibi desis, * Cic. Rosc. Am. 36, 104.—With acc.: nisi me [p. 209] auscultas, Plaut. Trin. 3, 2, 36 (we should perhaps here, in accordance with the general idiom, read mi; so Ritschl).—In pass. impers.: De. Ad portum ne bitas, dico jam tibi. Ch. Auscultabitur, you shall be obeyed, it shall be done, Plaut. Merc. 2, 3, 127.
    It is difficult to believe, in the verse of Afranius, videt ludos, hinc auscultavi procul, that auscultare is equivalent to videre, spectare, acc.
    to Non. p. 246, 16.

    Lewis & Short latin dictionary > ausculto

  • 5 auscultō

        auscultō āvī, ātus, āre    [* ausculta for auricula], to hear with attention, listen to, give ear to: ausculta paucis, T.: populum, Ct.: Iamdudum ausculto, have listened long, H.: quod super est audaciae, T.—To heed, obey: seni, T.: mihi ausculta.
    * * *
    auscultare, auscultavi, auscultatus V
    listen (to); overhear, listen secretly; heed, obey

    Latin-English dictionary > auscultō

  • 6 oboediō

        oboediō    [not obēdiō], īvī, ītus, īre ob+audio], to give ear, hearken, listen: alquibus, N.—To obey, yield obedience, be subject, serve: ad verba nobis: praecepto: legi, N.: libidines voluptatibus: pecora ventri, S.— Pass impers.: oboeditum dictatori est, L.
    * * *
    oboedire, oboedivi, oboeditus V
    obey; listen/harken/submit (to); be subject/obedient/responsible/a slave (to)

    Latin-English dictionary > oboediō

  • 7 obedio

    ŏb-oedĭo (better than ŏb-ēdĭo, Cic. Rep. 3, 29, 41; Front. Ep. ad Verr. 7 Mai.; id. Fer. Als. 3; cf.: oboedire, obaudire, Paul. ex Fest. p. 187 Müll. and Bramb. s. v.— Ante-class. form of the fut., oboedibo: oboedibo tibi, Afran. ap. Non. 507, 30), īvi or ĭi, ītum, īre, 4, v. n. [ob-audio].
    I.
    In gen. (very rare), to give ear, hearken, listen to one:

    alicui,

    Nep. Dat. 5, 4.—
    II.
    Esp.
    A.
    Prop., of living beings (class.).
    1.
    To obey, yield obedience to. to be subject to, to serve (freq. and class.; cf.: pareo, obtempero, obsequor).—With dat.:

    parere, et oboedire praecepto,

    Cic. Tusc. 5, 12, 36:

    legi,

    Nep. Epam. 8, 1:

    voluntati,

    Cic. N. D. 1, 8, 19:

    obtemperare et oboedire magistratibus,

    id. Leg. 3, 2, 5:

    qui nobis oboediunt,

    id. Rep. 3, 29, 41:

    impulsu libidinum voluptatibus oboedientium,

    id. ib. 6, 26, 28:

    pecora ventri oboedientia,

    Sall. C. 1, 1:

    multorum oboedire tempori,

    Cic. Brut. 69, 242.— Impers. pass.:

    utrimque enixe oboeditum dictatori est,

    Liv. 4, 26.—
    2.
    To be obedient in any thing (post-class.).—With acc. of neutr. pron.:

    atque haec omnia perfacile oboediebam,

    App. M. 10, p. 247, 11.— Absol., Suet. Calig. 29.—
    B.
    Meton., of things, to yield, be manageable:

    ramus oleae quam maxime sequax, atque oboediturus,

    yielding, flexible, Plin. 17, 19, 30, § 137.— Hence, ŏboedĭens ( ŏbēd-), entis, P. a.
    A.
    Prop., of living beings, obedient, compliant (freq. and class.).
    1.
    With dat.:

    nulli est naturae oboediens aut subjectus deus,

    Cic. N. D. 2, 30, 77:

    natio semper oboediens huic imperio,

    id. Pis. 34, 84:

    appetitum rationi oboedientem praebere,

    id. Off. 1, 36, 132:

    vivere oboedientem alicui,

    Sall. J. 31, 26.— Comp.:

    imperiis nemo oboedientior,

    Liv. 25, 38, 7.— Sup.:

    imperiis oboedientissimus miles,

    Liv. 7, 13, 2.—
    2.
    With ad:

    ad nova consilia gentem oboedientem habere,

    Liv. 28, 16.—Particular phrases.
    a.
    Dicto oboedientem esse alicui for dicto audientem esse alicui, to be obedient to one's word or command:

    magistro desinebat esse dicto oboediens,

    Plaut. Bacch. 3, 3, 35; cf.:

    nec plebs nobis dicto audiens atque oboediens sit,

    Liv. 38, 7. —
    b.
    Omnia secunda et oboedientia sunt, according to your wishes, Sall. J. 14, 19.—
    3.
    Absol.:

    cujus vis omnis in consensu oboedientium esset,

    the obedient, Liv. 2, 59, 4.—
    B.
    Transf., of things, yielding, manageable:

    oboedientissima quocumque in opere fraxinus,

    i. e. easily wrought, Plin. 16, 43, 83, § 228.—Hence, adv.: ŏboedĭ-enter, obediently, willingly, readily (a favorite word of Livy; elsewh. very rare): conferre tributum, Liv. 5, 12:

    facere imperata,

    id. 21, 34:

    facere adversus aliquem,

    id. 39, 53.— Comp.:

    nihil oboedientius fecerunt, quam, etc.,

    Liv. 38, 34.— Sup.: oboedientissime paruit, Aug. Civ. Dei, 22, 8.

    Lewis & Short latin dictionary > obedio

  • 8 oboedio

    ŏb-oedĭo (better than ŏb-ēdĭo, Cic. Rep. 3, 29, 41; Front. Ep. ad Verr. 7 Mai.; id. Fer. Als. 3; cf.: oboedire, obaudire, Paul. ex Fest. p. 187 Müll. and Bramb. s. v.— Ante-class. form of the fut., oboedibo: oboedibo tibi, Afran. ap. Non. 507, 30), īvi or ĭi, ītum, īre, 4, v. n. [ob-audio].
    I.
    In gen. (very rare), to give ear, hearken, listen to one:

    alicui,

    Nep. Dat. 5, 4.—
    II.
    Esp.
    A.
    Prop., of living beings (class.).
    1.
    To obey, yield obedience to. to be subject to, to serve (freq. and class.; cf.: pareo, obtempero, obsequor).—With dat.:

    parere, et oboedire praecepto,

    Cic. Tusc. 5, 12, 36:

    legi,

    Nep. Epam. 8, 1:

    voluntati,

    Cic. N. D. 1, 8, 19:

    obtemperare et oboedire magistratibus,

    id. Leg. 3, 2, 5:

    qui nobis oboediunt,

    id. Rep. 3, 29, 41:

    impulsu libidinum voluptatibus oboedientium,

    id. ib. 6, 26, 28:

    pecora ventri oboedientia,

    Sall. C. 1, 1:

    multorum oboedire tempori,

    Cic. Brut. 69, 242.— Impers. pass.:

    utrimque enixe oboeditum dictatori est,

    Liv. 4, 26.—
    2.
    To be obedient in any thing (post-class.).—With acc. of neutr. pron.:

    atque haec omnia perfacile oboediebam,

    App. M. 10, p. 247, 11.— Absol., Suet. Calig. 29.—
    B.
    Meton., of things, to yield, be manageable:

    ramus oleae quam maxime sequax, atque oboediturus,

    yielding, flexible, Plin. 17, 19, 30, § 137.— Hence, ŏboedĭens ( ŏbēd-), entis, P. a.
    A.
    Prop., of living beings, obedient, compliant (freq. and class.).
    1.
    With dat.:

    nulli est naturae oboediens aut subjectus deus,

    Cic. N. D. 2, 30, 77:

    natio semper oboediens huic imperio,

    id. Pis. 34, 84:

    appetitum rationi oboedientem praebere,

    id. Off. 1, 36, 132:

    vivere oboedientem alicui,

    Sall. J. 31, 26.— Comp.:

    imperiis nemo oboedientior,

    Liv. 25, 38, 7.— Sup.:

    imperiis oboedientissimus miles,

    Liv. 7, 13, 2.—
    2.
    With ad:

    ad nova consilia gentem oboedientem habere,

    Liv. 28, 16.—Particular phrases.
    a.
    Dicto oboedientem esse alicui for dicto audientem esse alicui, to be obedient to one's word or command:

    magistro desinebat esse dicto oboediens,

    Plaut. Bacch. 3, 3, 35; cf.:

    nec plebs nobis dicto audiens atque oboediens sit,

    Liv. 38, 7. —
    b.
    Omnia secunda et oboedientia sunt, according to your wishes, Sall. J. 14, 19.—
    3.
    Absol.:

    cujus vis omnis in consensu oboedientium esset,

    the obedient, Liv. 2, 59, 4.—
    B.
    Transf., of things, yielding, manageable:

    oboedientissima quocumque in opere fraxinus,

    i. e. easily wrought, Plin. 16, 43, 83, § 228.—Hence, adv.: ŏboedĭ-enter, obediently, willingly, readily (a favorite word of Livy; elsewh. very rare): conferre tributum, Liv. 5, 12:

    facere imperata,

    id. 21, 34:

    facere adversus aliquem,

    id. 39, 53.— Comp.:

    nihil oboedientius fecerunt, quam, etc.,

    Liv. 38, 34.— Sup.: oboedientissime paruit, Aug. Civ. Dei, 22, 8.

    Lewis & Short latin dictionary > oboedio

  • 9 obsurdesco

    ob-surdesco, dŭi, 3, v. inch. n., to become deaf (class.).
    I.
    Lit.:

    hoc sonitu oppletae aures hominum obsurduerunt,

    Cic. Rep. 6, 18, 19: si sapiens excaecatur, obsurdescat, etc., Aug. Civ. Dei, 19, 4, 4.—
    II.
    Trop., to be deaf, not to give ear:

    obsurdescimus nescio quo modo, nec ea, quae ab eā (naturā) monemur, audimus,

    Cic. Lael. 24, 88: obsurduerunt aures hominum ad tam salutaria praecepta, Ambros. de Tobia, 3, 9.

    Lewis & Short latin dictionary > obsurdesco

  • 10 percipio

    per-cĭpĭo, cēpi, ceptum, 3 (old form of the pluperf. percepset for percepisset, Poët. ap. Cic. Off. 3, 26, 98; v. Trag. Rel. p. 207 Rib.), v. a. [capio], to take wholly, to seize entirely (cf. occupo).
    I.
    Lit.
    A.
    To take possession of, to seize, occupy:

    mihi horror misero membra percipit dictis tuis,

    Plaut. Am. 5, 1, 66:

    priusquam percipit (eum) insania,

    id. Men. 5, 5, 22; id. Stich. 2, 2, 17:

    neque urbis odium me umquam percipit,

    Ter. Eun. 5, 5, 2:

    vitae percipit humanos odium,

    Lucr. 3, 80; 5, 605.—
    B.
    To take to one's self, to assume:

    varii sensus animantibus insunt, quorum quisque suam proprie rem percipit in se,

    Lucr. 6, 985:

    rigorem,

    Ov. M. 4, 745:

    colorem,

    Plin. 21, 5, 13, § 26:

    sucum thymi,

    Col. 11, 3, 40.—
    C.
    To get, obtain, receive:

    serere, percipere, condere fructus,

    to gather, collect, Cic. Sen. 7, 24:

    praemia,

    Caes. B. C. 2, 32:

    fructum ex oleā,

    Plin. 15, 1, 1, § 3:

    civitatem ab aliquo,

    Just. 43, 5, 13:

    hereditatem,

    Suet. Tib. 15; Petr. 141.—
    II.
    Trop. (so most freq. in class. lang.; syn.: sentio, intellego, comprehendo).
    A.
    To perceive, observe:

    ne, quod hic agimus, erus percipiat fieri,

    Plaut. Curc. 1, 3, 2:

    quod neque oculis, neque auribus, neque ullo sensu percipi potest,

    Cic. Or. 2, 8:

    crebraeque nunc querelae, nunc minae percipiebantur,

    were heard, Caes. B. C. 3, 84; Liv. 2, 3, 5:

    quae dicam,

    i. e. hear, Cic. Cat. 1, 11, 27:

    et aures, cum sonum percipere debeant,

    id. N. D. 2, 56, 141; so,

    percipe auribus,

    hear, give ear, Vulg. Psa. 16, 1 et saep.—
    B.
    To feel:

    neque majorem voluptatem ex infinito tempore aetatis percipi posse, quam ex hoc percipiatur,

    Cic. Fin. 1, 19, 63:

    voluptatem,

    id. ib. 1, 11, 37:

    luctus,

    id. Fam. 14, 11:

    dolores,

    id. ib. 14, 11:

    gaudia,

    Ov. P. 2, 1, 60.—
    C.
    To learn, [p. 1335] know, conceive, comprehend, understand, perceive, etc.:

    res percepta et cognita,

    Cic. Ac. 2, 14, 44:

    percipere et comprehendere,

    id. ib. 2, 8, 26:

    cognosci et percipi posse,

    id. Fin. 1, 19, 64:

    aliquid animo,

    id. de Or. 1, 28, 127:

    artificium aliquod,

    id. ib. 1, 28, 127:

    virtutem et humanitatem,

    id. Q. Fr. 1, 1, 10:

    philosophiam,

    id. de Or. 1, 51, 219:

    praecepta artis,

    id. Off. 1, 18, 60:

    omnium civium nomina perceperat,

    knew, id. Sen. 7, 21:

    nomen Graecum, sed perceptum usu a nostris,

    known, id. N. D. 2, 36, 91.—Hence, perceptus, a, um, P. a., perceived, observed. —Hence, subst.: percep-ta, ōrum, n., doctrines, principles, rules of an art or science: percepta appello, quae dicuntur Graecis theôrêmata, Cic. Fat. 6, 11. — Sing.:

    pro percepto liquere,

    as proved, certain, Gell. 14, 1, 11.

    Lewis & Short latin dictionary > percipio

  • 11 auris

        auris is, f    [2 AV-], the ear (as the organ of hearing): aurīs adhibere, to be attentive: admovere aurem, to listen, T.: tibi plurīs admovere aurīs, bring more hearers, H.: erigere: applicare, H.: praebere aurem, to give attention, listen, O.: auribus accipere, to hear: bibere aure, H.: alqd aure susurrat, i. e. in the ear, O.: in aurem Dicere puero, i. e. aside, H.: ad aurem admonere: in aure dictare, Iu.: Cynthius aurem Vellit (as an admonition), V.: auribus Vari serviunt, flatter, Cs.: in aurem utramvis dormire, to sleep soundly, i. e. be unconcerned, T. — Plur, the ear, critical judgment, taste: offendere aures: elegantes: alcius implere, to satisfy: in Maeci descendat aures, H.—The ear of a plough, earth-board, V.
    * * *
    ear; hearing; a discriminating sense of hearing, "ear" (for); pin on plow

    Latin-English dictionary > auris

  • 12 commodo

    1.
    commŏdŏ, adv., v. commodus, adv. B. 2.
    2.
    commŏdo, āvi, ātum, 1, v. a. [1. commodus].
    I.
    To adjust according to a measure, to make fit, suitable, or right, to adapt, accommodate, put in order (ante-class. and post-Aug.):

    trapetum,

    Cato, R. R. 135 fin.; Col. 4, 22, 5; Cael. Aur. Tard. 4, 3 al.—
    B.
    Trop.:

    commoda loquelam tuam,

    Plaut. Cist. 4, 2, 75:

    ita praeceptorem eloquentiae... se commodaturum singulis,

    Quint. 2, 8, 4:

    si te commodaveris mihi,

    Sen. Ben. 2, 34, 2:

    (arithmetica) avaritiae commodat digitos,

    fits, adapts, id. Ep. 88, 10:

    (servi) nulli sceleri manus commodabunt,

    id. Ben. 3, 20, 2:

    operam suam Prisco ad turpissimum ministerium commodasse,

    Plin. Ep. 2, 11, 23:

    orationi oculos, vocem, manum,

    id. Pan. 71, 6.— Absol.:

    caecus claudo pede commodat,

    Aus. Epigr. 133.—
    II.
    Commodare aliquid ( alicui), to give something to one for his convenience or use, to give, bestow, lend (acc. to accurate jurid. distinction, of things that are themselves, in natura, to be returned, while mutuum dare is used of things for which an equivalent is given; cf. Dig. 44, 7, 1;

    freq. and class.): aquam hosti, operam civi,

    Plaut. Rud. 2, 4, 21 sq.; cf. Plin. Ep. 2, 11, 23:

    nam meritus de me est, quod queam illi ut commodem,

    Ter. Hec. 5, 1, 34:

    quibus tu quaecumque commodaris, erunt mihi gratissima,

    Cic. Fam. 13, 48 init.:

    quicquid sine detrimento possit commodari, id tribuatur vel ignoto,

    id. Off. 1, 16, 51:

    ut dando et accipiendo mutuandisque facultatibus et commodandis nullā re egeremus,

    id. ib. 2, 4, 15 B. and K.; cf. Non. p. 275, 15:

    paenulam,

    Quint. 6, 3, 64:

    testes falsos,

    to furnish, supply, Sall. C. 16, 2:

    manum morituro,

    Vell. 2, 70 fin.:

    aurum Caelio,

    Cic. Cael. 13, 32; cf. Quint. 5, 13,30:

    aedes ad nuptias,

    Auct. Her. 4, 51, 64:

    nomen suum alicui,

    Cic. Verr. 2, 4, 42, § 91; cf. Tac. A. 15, 53:

    vires suas aliis eas commodando, minuere,

    Liv. 34, 12, 5:

    sanguinem alienae dominationi,

    Tac. Agr. 32 Orell. N. cr.: parvis peccatis veniam, magnis severitatem, id. ib. 19: aurem patientem culturae, as in Engl., to lend an ear to, * Hor. Ep. 1, 1, 40; Ov. Am. 1, 8, 86; Stat. Th. 4, 75 (opp. donare):

    ut haec a virtute donata, cetera a fortunā commodata esse videantur,

    Cic. Marcell. 6, 19 al. —Hence,
    B.
    Of time for a payment, to grant, allow:

    ut rei publicae, ex quā crevissent, tempus commodarent,

    Liv. 23, 48, 10 Weissenb. ad loc.—
    C.
    Commodare alicui, aliquā re, in aliquā re, or absol., to please one, be kind or obliging to, to serve, favor (class.):

    ut omnibus rebus, quod sine molestiā tuā facere possis, ei commodes,

    Cic. Fam. 13, 35, 2; 13, 53, 1; cf.:

    alicui omnibus in rebus,

    id. ib. 13, 32, 2; and:

    commodare tantum ei in hac re,

    id. ib. 13, 37 fin.:

    si tuam ob causam cuiquam commodes,

    id. Fin. 2, 35, 117:

    ut eo libentius iis commodes,

    id. Fam. 13, 54: credetur;

    commodabo,

    Plaut. Pers. 2, 5, 19:

    publice commodasti,

    Cic. Verr. 2, 4, 9, § 20:

    illis benignis usus est ad commodandum, id. ib, 2, 4, 3, § 6: studiis commodandi favetur,

    id. de Or. 2, 51, 207: cui ego quibus cumque rebus potero lubentissime commodabo, id. Fragm. ap. Non. p. 275, 17.—Hence, commŏdā-tum, i, n.; in the jurists,
    1.
    A thing lent, a loan:

    commodatum accipere,

    Dig. 13, 6, 3, § 3; cf. the whole title 6.—
    2.
    A contract for a loan, Dig. 13, 6, 1, § 1; 13, 6, 17, § 3; Gai Inst. 4, 33.

    Lewis & Short latin dictionary > commodo

  • 13 audiō

        audiō īvī or iī, ītus, īre    [2 AV-], to hear: quae vera audivi, taceo, T.: verbum ex te, T.: de te ex te, your account of yourself: ista de maioribus: ab ipso, H.: eum querentem, N.: hoc maiores natu dicere: a maioribus natu mirari solitum, etc.: Audiet civīs acuisse ferrum, H.: Bibulus nondum audiebatur esse in Syria: Cur ita crediderim audi, H.: audi Quid ferat, H.: id ex eo audivi, cum diceret, etc.: de Psaltriā hac audivit, T.: illos de quibus audivi: quin tu hoc audi, listen, T.: audin' (for audisne?), do you hear? T.—Supin. acc.: vocat (me) hic auditum scripta, H.—Supin. abl.: O rem auditu crudelem.—P. pass.: cui non sunt auditae Demosthenis vigiliae: non uni militi sed universis audiuntur, L.: Audita arboribus fides, H.: auditi advertitis cursum, already known by report, V. — Subst: nihil habeo praeter auditum, hearsay: refert audita, what he had heard, O.—To listen to, give attention to: etsi a vobis sic audior, ut, etc.: audi, Iuppiter, et tu, Iane, L.—To hear, be taught by, learn from: te annum iam audientem Cratippum: audiendum sibi de ambitu, i. e. must examine the charge: de pace audisse, entertained proposals, L.: dolos, investigate, V. — To listen to, lend an ear, regard, hear, grant: di meas preces audiverunt: neque preces audiri intellegit, Cs.: si sensisset auditas preces, L.: Audiit et genitor Intonuit, V.: puellas Ter vocata audis, H.—To hear with assent, accept, agree with, approve, yield to, grant, allow: fabulas: tum id audirem, si, etc., I would assent to it, if, etc.: audio, nunc dicis aliquid, granted: non audio, I do not admit it.—To obey, heed: sapientiam: me, L.: te tellus audit Hiberiae, H.: neque audit currus habenas, V.— In the phrase, dicto audiens esse, to obey: sunt illi quidem dicto audientes: dicto audientes in tantā re: dicto audiens esse huic ordini: Tullio iubere populum dicto audientem esse, L.: dicto audiens fuit iussis, N.—To be called, be named, reported, regarded: si curas esse quod audis, H.: Id audire, to bear that name, V.: bene audire velle, to be praised: bene a parentibus: male audies, you will be in bad repute, T.: insuetus male audiendi, N.: minus commode audire, i. e. to be injured in reputation.
    * * *
    audire, audivi, auditus V
    hear, listen, accept, agree with; obey; harken, pay attention; be able to hear

    Latin-English dictionary > audiō

  • 14 commodō

        commodō āvī, ātus, āre    [commodus], to serve with, accommodate, grant, supply, lend: alqd illi, T.: quicquid possit commodari: testīs falsos, to furnish, S.: nomen suum alicui: suas vires, aliis eas commodando, minuere, L.: peccatis veniam, Ta.: culturae aurem, to lend an ear to, H.: illis benignis usus est ad commodandum, their courtesy in lending: alcui aurum.—Of time, to grant, allow: rei p. tempus, L. — To please, be kind, be obliging, serve, favor: si tuam ob causam cuiquam commodes: publice commodasti.
    * * *
    I
    suitably; seasonably; just, this very minute (L+S); even now, at this moment
    II
    commodare, commodavi, commodatus V
    lend, hire; give, bestow, provide; put at disposal of, oblige; make fit, adapt

    Latin-English dictionary > commodō

  • 15 admoveo

    ad-mŏvĕo, mōvi, mōtum, 2, v. a. (admōram, admōrim, etc., sync. for admoveram, admoverim, etc., Verg. A. 4, 367; Ov. P. 3, 7, 36), to move a person or thing; to bring, conduct, lead, carry, etc., to or toward a place (syn.: adduco, adicio, adhibeo, appello).
    I.
    Lit.
    A.
    In gen., constr. with ad or with dat. (in the histt., of an army, implements for besieging, etc.; class. at all periods): dum ne exercitum propius urbem Romam CC milia admoveret, Cic. Phil. 6, 3, 5:

    copias in locum,

    Liv. 42, 57:

    signa Achradinae,

    id. 25, 24 ext.; so Flor. 1, 24, 3, 23:

    castra,

    Sil. 1, 296.—Hence, also, sometimes absol., to draw near, to approach, to bring near:

    jam admovebat rex,

    Curt. 9, 4:

    jam opera admoventi deditio est facta,

    Liv. 32, 32:

    scalas moenibus,

    Tac. A. 13, 39. — Trop.:

    quot admovi illi fabricas! quot fallacias!

    Plaut. Cist. 2, 2, 5 (where formerly admoenivi was erroneously read):

    tamquam aliquā machinā admotā, capere Asinii adulescentiam,

    Cic. Clu. 13;

    so also: ignes ardentesque laminae ceterique cruciatus admovebantur (sc. civi Romano),

    id. Verr. 2, 5, 63:

    dolorum faces,

    id. Off. 2, 10, 37:

    cumque quasi faces ei doloris admoverentur,

    id. Tusc. 2, 25, 61:

    fasciculum ad nares,

    id. ib. 3, 18 fin.:

    pecus flagrantibus aris,

    Verg. A. 12, 171:

    admotae hostiae (sc. aris),

    Tac. A. 2, 69; so Suet. Calig. 32; Luc. 7, 165: Hannibalem admotum, i. e. adductum altaribus, led or conducted to, Liv. 21, 1:

    labra poculis,

    Verg. E. 3, 43:

    ignes templis,

    Tib. 3, 5, 11:

    exercitum Ariminum,

    Liv. 28, 46:

    vultum ad auditores,

    Auct. Her. 3, 15:

    animam admotis fugientem sustinet herbis,

    Ov. M. 10, 188:

    (opes) Stygiis admoverat umbris,

    id. ib. 1, 139:

    manus operi,

    to apply, id. ib. 10, 254:

    capiti diadema,

    Suet. Caes. 79:

    digitum scripturae,

    id. Aug. 80:

    oscula,

    to give a kiss, Ov. M. 10, 644:

    aliquem ad munera publica,

    to promote, advance, Suet. Tib. 10:

    infantes papillae,

    to put to, id. Tib. 44 al.:

    gressum,

    to approach nearer, Stat. Th. 11, 560 (cf.: addere gressum).—
    B.
    Esp.
    1.
    To bring one thing near to another, and in the pass. poet. of places, to lie or be situated near:

    nocturna ad lumina linum nuper ubi extinctum admoveas,

    Lucr. 6, 901:

    quae nisi admoto igne ignem concipere possit,

    Cic. de Or. 2, 45 fin.: culina ut sit admota, i. e. near or close by, Varr. R. R. 1, 13, 2:

    genus admotum Superis,

    nearly related, Sil. 8, 295:

    admota Nilo Africa,

    Juv. 10, 149.—Hence, aliquem alicui, to bring one near another, i. e. to make friends, to reconcile:

    mors Agrippae admovit propius Neronem Caesari,

    Vell. 2, 96.—
    2.
    With the access. idea of regard to an object to be attained, to move, bring, or apply a thing to; e. g. admovere aures (or aurem), to lend an ear to: manus (or manum) operi, to put one's hand to a work, etc.: accessi, adstiti, animam ( my breath) compressi, aurem admovi, Ter. Phorm. 5, 6, 28:

    admovere aures et subauscultando excipere voces,

    Cic. de Or. 2, 36 (cf.:

    aures adhibere,

    id. Arch. 3:

    praebere aures,

    Ov. Tr. 3, 7, 25; and:

    tenere aures,

    id. ib. 4, 10, 49); and aures, poet. for auditores:

    cum tibi sol tepidus plures admoverit aures,

    Hor. Ep. 1, 20, 19:

    admovent manus vectigalibus populi Rom.,

    Cic. Agr. 1, 4; Ov. M. 15, 218; Liv. 5, 22, 4:

    in marmoribus, quibus Nicias manum admovisset,

    which he had put his hand to, Plin. 35, 11, 40, § 133; Curt. 6, 7:

    ruderibus purgandis manus primus admovit,

    Suet. Vesp. 8. But sometimes manus admovere signif., to lay violent hands on, to attack or assault:

    numquam deos ipsos admovere nocentibus manus,

    Liv. 5, 11 fin. al.—
    II.
    Fig., of mental objects, to put, apply, or direct to any thing:

    quid praedicem... quot stimulos admoverit homini,

    put the goad to, Cic. Sest. 5, 12:

    mulier saevissima est, Cum stimulos odio pudor admovet,

    Juv. 10, 328:

    num admoveri possit oratio ad sensus animorum inflammandos,

    Cic. de Or. 1, 14, 60:

    animis judicum admovere orationem, tamquam fidibus manum,

    id. Brut. 54, 200: sed alia quaedam sit ad eum admovenda curatio (just before: adhibenda oratio; cf.

    adhibeo),

    id. Tusc. 4, 28, 61: mentem ad voces alicujus, to direct to, attend to, Auct. Harusp. Resp. 10: serus enim Graecis admovit acumina chartis, not until late did ( the Roman) apply his wits to Greek literature, Hor. Ep. 2, 1, 161:

    terrorem,

    to strike with terror, Liv. 6, 10; 41, 17:

    spes est admota,

    Ov. M. 11, 454:

    spes cupiditati admota occaecavit animum,

    Liv. 43, 10; id. 27, 43: desiderium patriae, to instil or infuse, Curt. 6, 2 al.

    Lewis & Short latin dictionary > admoveo

  • 16 alapa

    ălăpa, ae, f. [akin to -cello, to smite, as if calapa; cf. kolaphos], a stroke or blow upon the cheek with the open hand, a box on the ear:

    ducere gravem alapam alicui,

    to give, Phaedr. 5, 3:

    ministri eum alipis caedebant,

    Vulg. Marc. 14, 65; ib. Joan. 18, 22; 19, 3; esp. among actors, for the purpose of exciting a laugh among their auditors, * Juv. 8, 192; * Mart. 5, 61, 11.—When a slave was emancipated, his master gave him an alapa; hence, poet.:

    multo majoris alapae mecum veneunt,

    i. e. with me freedom is much more dearly purchased, Phaedr. 2, 5, 25.

    Lewis & Short latin dictionary > alapa

  • 17 icio

    ī̆cĭo and ī̆co), īci, ictum (forms in use, only pres. icit, iciunt, icere; perf. icit, icisse; pluperf. iceram, iceras; fut. perf. icero; pass. pres. icitur, icimur; perf. ictus est; and part. ictus, a, um; pres. ĭco, Prisc. 886 P.;

    but īcit,

    Lucr. 3, 160; Plaut. Mil. 2, 2, 50; pres. icio, Gell. 4, 17, 8; Prisc. 877 P.), 3, v. a. [Gr. ip-, iptomai, to injure; ips, a worm; ikria, scaffolding; cf. Ikaros, en-ipê], to strike, hit, smite, stab, sting (cf.: ferio, percutio, verbero, pulso).
    I.
    Lit. (rare but class.).
    A.
    In gen.:

    exim corpus propellit et icit,

    Lucr. 3, 160:

    unde icimur ictu,

    id. 4, 1050:

    femur,

    Plaut. Truc. 2, 7, 42:

    caput telis (musca),

    Cat. 116, 4: vidulum fuscinā, Plaut. Fragm. ap. Non. 124, 1:

    cum Ptolemaeus in proelio telo venenato ictus esset,

    Cic. Div. 2, 66, 135; cf.:

    lapide ictus,

    Caes. B. C. 3, 22, 2:

    ibi in turba ictus Remus, cecidit,

    Liv. 1, 7, 2:

    velut ictus ab Hercule Cacus,

    Juv. 5, 125.—
    B.
    Esp. of lightning, etc., to strike:

    cum Summanus e caelo ictus esset,

    Cic. Div. 1, 10, 16:

    ictae limen domus,

    Ov. Tr. 5, 4, 34:

    fulmine laurus sola non icitur,

    Plin. 15, 30, 40, § 134; cf.:

    fulmen lauri fruticem non icit,

    id. 2, 55, 56, § 146;

    so in a figure, of a thunderbolt: ut vos iisdem ignibus circumsaepti me primum ictum pro vobis et fumantem videretis,

    Cic. Har. Resp. 21, 45; cf.: exin candida se radiis dedit icta foras lux (i. e. Aurora), struck with rays, irradiated, Enn. ap. Cic. Div. 1, 48, 107 (Ann. v. 93 Vahl.).—
    C.
    With a homogeneous object: Icere colaphum, to give a box on the ear:

    hei, colaphum icit,

    Plaut. Pers. 5, 2, 65.—
    II.
    Trop.
    A.
    In partic., icere foedus, like ferire and percutere foedus (v. ferio and percutio, I. B. fin.), to make a covenant or league:

    foedus, quod meo sanguine in pactione provinciarum iceras, frangere noluisti,

    Cic. Pis. 12, 28:

    cum Gaditanis foedus icisse dicitur,

    id. Balb. 15, 34; Cael. ap. Prisc. p. 886 P.:

    orsi a foedere quod nobiscum icerant,

    Tac. 12, 62 —
    B.
    (Perh. not ante - Aug.) Desideriis icta fidelibus Quaerit patria Caesarem, smitten, tormented, Hor. C. 4, 5, 15:

    novā re consules icti,

    disturbed, Liv. 27, 9, 8; cf. id. 34, 17, 5:

    conscientiā ictus,

    id. 33, 28, 1:

    metu icta,

    id. 1, 16 et saep.:

    haud secus quam pestifero sidere icti pavebant,

    panic - stricken, id. 8, 9, 12:

    domestico vulnere ictus,

    by family affliction, Tac. Agr. 29:

    si existunt, qui magnitudinem multum ultra se positam non icturi appetant,

    reach, attain, Sen. Const. Sap. 3 med.
    C.
    Poet.:

    saltat Milonius, ut semel icto Accessit fervor capiti numerusque lucernis,

    i. e. smitten with wine, tipsy, Hor. S. 2, 1, 25.

    Lewis & Short latin dictionary > icio

  • 18 ico

    ī̆cĭo and ī̆co), īci, ictum (forms in use, only pres. icit, iciunt, icere; perf. icit, icisse; pluperf. iceram, iceras; fut. perf. icero; pass. pres. icitur, icimur; perf. ictus est; and part. ictus, a, um; pres. ĭco, Prisc. 886 P.;

    but īcit,

    Lucr. 3, 160; Plaut. Mil. 2, 2, 50; pres. icio, Gell. 4, 17, 8; Prisc. 877 P.), 3, v. a. [Gr. ip-, iptomai, to injure; ips, a worm; ikria, scaffolding; cf. Ikaros, en-ipê], to strike, hit, smite, stab, sting (cf.: ferio, percutio, verbero, pulso).
    I.
    Lit. (rare but class.).
    A.
    In gen.:

    exim corpus propellit et icit,

    Lucr. 3, 160:

    unde icimur ictu,

    id. 4, 1050:

    femur,

    Plaut. Truc. 2, 7, 42:

    caput telis (musca),

    Cat. 116, 4: vidulum fuscinā, Plaut. Fragm. ap. Non. 124, 1:

    cum Ptolemaeus in proelio telo venenato ictus esset,

    Cic. Div. 2, 66, 135; cf.:

    lapide ictus,

    Caes. B. C. 3, 22, 2:

    ibi in turba ictus Remus, cecidit,

    Liv. 1, 7, 2:

    velut ictus ab Hercule Cacus,

    Juv. 5, 125.—
    B.
    Esp. of lightning, etc., to strike:

    cum Summanus e caelo ictus esset,

    Cic. Div. 1, 10, 16:

    ictae limen domus,

    Ov. Tr. 5, 4, 34:

    fulmine laurus sola non icitur,

    Plin. 15, 30, 40, § 134; cf.:

    fulmen lauri fruticem non icit,

    id. 2, 55, 56, § 146;

    so in a figure, of a thunderbolt: ut vos iisdem ignibus circumsaepti me primum ictum pro vobis et fumantem videretis,

    Cic. Har. Resp. 21, 45; cf.: exin candida se radiis dedit icta foras lux (i. e. Aurora), struck with rays, irradiated, Enn. ap. Cic. Div. 1, 48, 107 (Ann. v. 93 Vahl.).—
    C.
    With a homogeneous object: Icere colaphum, to give a box on the ear:

    hei, colaphum icit,

    Plaut. Pers. 5, 2, 65.—
    II.
    Trop.
    A.
    In partic., icere foedus, like ferire and percutere foedus (v. ferio and percutio, I. B. fin.), to make a covenant or league:

    foedus, quod meo sanguine in pactione provinciarum iceras, frangere noluisti,

    Cic. Pis. 12, 28:

    cum Gaditanis foedus icisse dicitur,

    id. Balb. 15, 34; Cael. ap. Prisc. p. 886 P.:

    orsi a foedere quod nobiscum icerant,

    Tac. 12, 62 —
    B.
    (Perh. not ante - Aug.) Desideriis icta fidelibus Quaerit patria Caesarem, smitten, tormented, Hor. C. 4, 5, 15:

    novā re consules icti,

    disturbed, Liv. 27, 9, 8; cf. id. 34, 17, 5:

    conscientiā ictus,

    id. 33, 28, 1:

    metu icta,

    id. 1, 16 et saep.:

    haud secus quam pestifero sidere icti pavebant,

    panic - stricken, id. 8, 9, 12:

    domestico vulnere ictus,

    by family affliction, Tac. Agr. 29:

    si existunt, qui magnitudinem multum ultra se positam non icturi appetant,

    reach, attain, Sen. Const. Sap. 3 med.
    C.
    Poet.:

    saltat Milonius, ut semel icto Accessit fervor capiti numerusque lucernis,

    i. e. smitten with wine, tipsy, Hor. S. 2, 1, 25.

    Lewis & Short latin dictionary > ico

  • 19 incussa

    incŭtĭo, cussi, cussum, ĕre, v. a. [inquatio], to strike upon or against (syn.: impingo, illido, infligo; class.; in Cic. only in the trop. signif.).
    I.
    Lit.:

    scipionem in caput alicujus,

    Liv. 5, 41, 9: pedem terrae, to strike or dash against, Quint. 2, 12, 10:

    pollicem limini cubiculi,

    Plin. 7, 53, 54, § 181:

    tignum capiti,

    Juv. 3, 246:

    incutiebantur puppibus prorae,

    Curt. 9, 9:

    incussi articuli,

    i. e. injured by a blow, Plin. 30, 9, 23, § 78.—Hence, subst.: incussa, ōrum, n. plur., bruised or injured parts, Plin. 29, 2, 9, § 33; 22, 14, 16, § 37.—
    B.
    Transf., to throw, cast, hurl:

    tormentis faces et hastas,

    Tac. A. 13, 39:

    tela saxaque,

    id. H. 3, 31:

    imber grandinem incutiens,

    Curt. 8, 4, 5:

    colaphum,

    to give a box on the ear, Juv. 9, 5. —
    II.
    Trop.
    A.
    To strike into, to inspire with, inflict, excite, produce terror, disturbance, etc.
    (α).
    With dat.: multis magnum metum, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 4, 2:

    terrorem alicui,

    Cic. Univ. 10 fin.:

    religionem animo,

    Liv. 22, 42, 9:

    alicui foedum nuntium,

    bring bad news, id. 2, 8, 7:

    animis subitam formidinem,

    Curt. 4, 13, 13:

    ingentem animo sollicitudinem,

    id. 3, 6, 5:

    desiderium urbis,

    Hor. Ep. 1, 14, 22:

    ne forte negoti Incutiat tibi quid sanctarum inscitia legum,

    should occasion trouble, id. S. 2, 1, 80. —
    (β).
    Without dat.:

    timor incutitur aut ex ipsorum periculis aut ex communibus,

    Cic. de Or. 2, 51, 209. —
    B.
    To shake, cause to tremble:

    crebrior incussit mentem pavor,

    Val. Fl. 5, 551.

    Lewis & Short latin dictionary > incussa

  • 20 incutio

    incŭtĭo, cussi, cussum, ĕre, v. a. [inquatio], to strike upon or against (syn.: impingo, illido, infligo; class.; in Cic. only in the trop. signif.).
    I.
    Lit.:

    scipionem in caput alicujus,

    Liv. 5, 41, 9: pedem terrae, to strike or dash against, Quint. 2, 12, 10:

    pollicem limini cubiculi,

    Plin. 7, 53, 54, § 181:

    tignum capiti,

    Juv. 3, 246:

    incutiebantur puppibus prorae,

    Curt. 9, 9:

    incussi articuli,

    i. e. injured by a blow, Plin. 30, 9, 23, § 78.—Hence, subst.: incussa, ōrum, n. plur., bruised or injured parts, Plin. 29, 2, 9, § 33; 22, 14, 16, § 37.—
    B.
    Transf., to throw, cast, hurl:

    tormentis faces et hastas,

    Tac. A. 13, 39:

    tela saxaque,

    id. H. 3, 31:

    imber grandinem incutiens,

    Curt. 8, 4, 5:

    colaphum,

    to give a box on the ear, Juv. 9, 5. —
    II.
    Trop.
    A.
    To strike into, to inspire with, inflict, excite, produce terror, disturbance, etc.
    (α).
    With dat.: multis magnum metum, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 4, 2:

    terrorem alicui,

    Cic. Univ. 10 fin.:

    religionem animo,

    Liv. 22, 42, 9:

    alicui foedum nuntium,

    bring bad news, id. 2, 8, 7:

    animis subitam formidinem,

    Curt. 4, 13, 13:

    ingentem animo sollicitudinem,

    id. 3, 6, 5:

    desiderium urbis,

    Hor. Ep. 1, 14, 22:

    ne forte negoti Incutiat tibi quid sanctarum inscitia legum,

    should occasion trouble, id. S. 2, 1, 80. —
    (β).
    Without dat.:

    timor incutitur aut ex ipsorum periculis aut ex communibus,

    Cic. de Or. 2, 51, 209. —
    B.
    To shake, cause to tremble:

    crebrior incussit mentem pavor,

    Val. Fl. 5, 551.

    Lewis & Short latin dictionary > incutio

См. также в других словарях:

  • give ear — verb give heed (to) (Freq. 1) The children in the audience attended the recital quietly She hung on his every word They attended to everything he said • Syn: ↑attend, ↑hang, ↑advert, ↑ …   Useful english dictionary

  • give ear — verb To listen: to devote ones attention to an auditory event. Give ear to his motions: Master Slender, I will description the matter to you, if you be capacity of it …   Wiktionary

  • To give ear to — Ear Ear, n. [AS. e[ a]re; akin to OFries. [ a]re, [ a]r, OS. ?ra, D. oor, OHG. ?ra, G. ohr, Icel. eyra, Sw. [ o]ra, Dan. [ o]re, Goth. auso, L. auris, Lith. ausis, Russ. ukho, Gr. ?; cf. L. audire to hear, Gr. ?, Skr. av to favor, protect. Cf.… …   The Collaborative International Dictionary of English

  • To give ear to — Give Give (g[i^]v), v. t. [imp. {Gave} (g[=a]v); p. p. {Given} (g[i^]v n); p. pr. & vb. n. {Giving}.] [OE. given, yiven, yeven, AS. gifan, giefan; akin to D. geven, OS. ge[eth]an, OHG. geban, G. geben, Icel. gefa, Sw. gifva, Dan. give, Goth.… …   The Collaborative International Dictionary of English

  • give ear — v. listen, be attentive to, pay attention …   English contemporary dictionary

  • give ear to — v. listen to, be attentive to …   English contemporary dictionary

  • give ear — Listen, hear, hearken, attend …   New dictionary of synonyms

  • lend an or give ear — idi lend an or give ear, to pay attention …   From formal English to slang

  • Ear — Ear, n. [AS. e[ a]re; akin to OFries. [ a]re, [ a]r, OS. ?ra, D. oor, OHG. ?ra, G. ohr, Icel. eyra, Sw. [ o]ra, Dan. [ o]re, Goth. auso, L. auris, Lith. ausis, Russ. ukho, Gr. ?; cf. L. audire to hear, Gr. ?, Skr. av to favor, protect. Cf.… …   The Collaborative International Dictionary of English

  • Ear finger — Ear Ear, n. [AS. e[ a]re; akin to OFries. [ a]re, [ a]r, OS. ?ra, D. oor, OHG. ?ra, G. ohr, Icel. eyra, Sw. [ o]ra, Dan. [ o]re, Goth. auso, L. auris, Lith. ausis, Russ. ukho, Gr. ?; cf. L. audire to hear, Gr. ?, Skr. av to favor, protect. Cf.… …   The Collaborative International Dictionary of English

  • Ear of Dionysius — Ear Ear, n. [AS. e[ a]re; akin to OFries. [ a]re, [ a]r, OS. ?ra, D. oor, OHG. ?ra, G. ohr, Icel. eyra, Sw. [ o]ra, Dan. [ o]re, Goth. auso, L. auris, Lith. ausis, Russ. ukho, Gr. ?; cf. L. audire to hear, Gr. ?, Skr. av to favor, protect. Cf.… …   The Collaborative International Dictionary of English

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»